Giải mã “từ sào trong Yến sào có nghĩa là gì”

Yến sào được coi là  một món ăn “cao lương mỹ vị” của các quốc gia vùng Đông Á. Tuy nhiên, có lẽ không nhiều người hiểu được chính xác từ sào trong Yến sào có nghĩa là gì. Nếu bạn cũng đang thắc mắc về ý nghĩa của từ này thì hãy cùng tham khảo ngay bài viết với những giải đáp chính xác nhất dưới đây!

Từ sào trong Yến sào có nghĩa là gì?

Có rất nhiều người không hiểu từ sào trong Yến sào có nghĩa là gì. Nhiều người còn tưởng rằng từ “sào” này thực chất là “xào”, có ý nghĩa xào nấu. Nhưng thật ra, từ “sào” này không liên quan gì đến xào nấu.
Trên thực tế, ta cần tìm hiểu về nguồn gốc khi con người bắt đầu biết khai thác và sử dụng tổ yến như một món ăn để hiểu được ý nghĩa của từ này.
Theo nhiều nguồn thông tin thì Yến sào được người Trung Quốc chế biến thành món ăn từ cách đây 400 năm. 
Vì loài chim Yến làm tổ trong hang mà theo tiếng Trung từ hang được đọc gần giống với từ sào – có thể hiểu dễ hơn với từ sào huyệt (hang động: 燕窩). Trong tiếng Hán, từ “sào” thuộc bộ xuyên, chữ xuyên ở trên, ở dưới là bộ quả, biểu thị cho hình ảnh tổ chim. Như vậy, từ sào trong Yến sào có nghĩa là tổ. Do đó, khi khai thác Yến trong hang động, người ta gọi nó là Yến Sào, hay chính là tổ Yến.

Truyền thuyết về Yến sào 

Phát hiện Yến sào

Trung Quốc là quốc gia đầu tiên chế biến và đưa Yến sào thành thực phẩm. Tuy nhiên, người phát hiện ra Yến sào đầu tiên lại ở Indonesia. Theo nhiều ghi chép, ở vùng Trung đảo Java (ây giờ là Indonesia) có người đàn ông có sở thích ngắm bầu trời. Vào một ngày nọ, anh bị thu hút bởi một đàn chim kỳ lạ thường hay bay vào hang sâu mỗi buổi chiều. Lúc đó anh đã suy nghĩ điều gì ở trong hang động kia thu hút đàn chim bay vào đó.
Những ngày sau đó, anh đã cố gắng trèo vào sâu trong hang để tìm kiếm. Tuy nhiên, trong hang động không hề có gì quý hiếm mà chỉ có một ít tổ chim với hình thù khá lạ lẫm. Anh đã dùng gỗ để gõ vào vách đá khiến tổ chim rơi xuống. Khi cầm tổ chim, anh thấy nó có hình bán nguyệt với cấu trúc mịn, mượt mà nên đã mang theo về nhà.

Lúc đầu anh ta cũng chỉ có ý định cất giữ tổ chim, về sau này, anh ta đã dùng một ít để nấu thành thức ăn và nhận ra hương vị thơm ngon của chúng. Kể từ đó, tin tức này được lộ ra và có một lượng lớn thanh niên, người bản xứ đi thu hoạch tổ Yến. Sau đó, tổ Yến được bán sang quốc gia đầu tiên là Trung Quốc, chế biến thành nhiều món ăn ngon trong cung đình.

Văn hóa sử dụng Yến sào thời cổ đại

Dù được phát hiện bởi người Malaysia, nhưng Yến sào thực sự được quý trọng khi nó đến được với lãnh thổ Trung Hoa. Những người nghiên cứu khảo cổ đã tìm thấy rất nhiều các cổ vật bằng gốm từ thời nhà Đường ở phía Bắc Malaysia. Các học giả cho rằng, thời kỳ này, Trung Quốc đã đến đây để buôn bán, trao đổi với người dân bản địa. Trong đó, tổ Yến là một mặt hàng trao đổi chính.

Lịch sử Yến sào tại Việt Nam

Yến sào xuất hiện tại Việt Nam từ thời vua Tự Đức. Thời kỳ này, yến Sào được các quan lại đưa vào cung, dâng lên vua và trở thành một món ăn mang đẳng cấp cung đình. Các món ăn làm từ Yến sào lúc này chủ yếu là Yến chưng đường phèn và nấu súp. Cũng tại thời điểm này, vua đã ban một chức quan cho một vị thủ lĩnh làng nghề với nhiệm vụ đi khai thác Yến.
Trải qua hàng ngàn năm, đến ngày nay, Yến sào vẫn giữ được một vị trí đặc biệt trong các món ăn cung đình xa hoa. Bây giờ Yến sào đã được sử dụng phổ biến hơn nhưng vẫn luôn thuộc loại thực phẩm quý với giá thành đắt đỏ.
Ngày nay, Yến sào đã trở nên phổ biến hơn và trở thành thực phẩm được sử dụng nhiều trong các gia đình có điều kiện về kinh tế. Các món ăn từ Yến cũng đa dạng hơn rất nhiều như: súp Yến, tổ Yến tiềm gà, tổ Yến hầm hạt sen, cháo tổ Yến thịt gà… 
Yến sào được chứng minh là mang đến rất nhiều lợi ích về sức khỏe như: làm đẹp da, cải thiện tiêu hóa, tăng cường miễn dịch, phục hồi cho phụ nữ sau sinh, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh… Chính vì thế, Yến đang ngày càng được ưa chuộng và sử dụng nhiều.

Quá trình tạo ra và thu hoạch Yến sào

Như các thông tin ở trên thì các bạn đã biết được Yến sào chính là tổ Yến. Tuy nhiên, quá trình tạo nên tổ Yến như thế nào chắc hẳn còn nhiều người chưa hiểu rõ.
Trong thế giới loài chim có rất nhiều cách làm tổ: có loài làm tổ bằng lông, bằng rơm, rạ hoặc cỏ. Với loài chim Yến, chúng làm tổ bằng chính nước dãi của mình và cũng chỉ duy nhất loại tổ này mới có thể sử dụng làm thực phẩm cho con người.

Tập tính của loài chim Yến

Chim Yến là loài có tính chung thủy rất cao, chúng sẽ chỉ bắt cặp với một con khác khi một trong hai con bị chết. Loài Yến không bao giờ chiếm đoạt hay bị nhầm lẫn tổ của nhau. Chúng kết thành cặp đôi và không chung chạ với con chim khác nữa. Sau khi kết đôi, chúng sẽ xây tổ và đẻ trứng mỗi năm chỉ 1 lần. Cha đi kiếm mồi, chim mẹ có nhiệm vụ ấp trứng. 
Tầm từ giữa tháng 3 đến tháng 5 chính là mùa sinh sản của loài chim Yến. Đây cũng là lúc chúng bắt đầu làm tổ cho mình để đón chim non chào đời. Loài Yến sử dụng chính nước dãi để xây thành tổ trong vòng từ 30 đến 35 ngày. Tổ Yến có hình như cái bát dính vào hang đá, hoặc trên tường, xà nhà. Kết cấu của tổ Yến gồm nhiều phiến mỏng dệt thành từ nhiều sợi tơ bện chặt do nước dãi tạo ra.

Thu hoạch Yến

Sau khi xây tổ, chim Yến sẽ giao phối và đẻ trứng, mỗi đợt khoảng 2 trứng. Sẽ có 3 thời điểm thu hoạch tổ Yến dựa theo tập tính của loài chim này như sau:

• Đầu tiên là lúc chim xây tổ xong nhưng chưa kịp đẻ trứng. Thu hoạch tổ ở thời điểm này thì tổ sẽ khá nhỏ nhưng không bị lẫn tạp chất. Chim bố mẹ sau đó sẽ xây lại tổ khác để đẻ trứng.
• Thứ hai là lúc trứng còn chưa kịp nở, lúc này tổ Yến to hơn và không có tạp chất. Nhưng thu hoạch theo cách này sẽ làm giảm số lượng Yến.
• Thứ ba là thu hoạch sau khi chim con đã rời tổ. Lúc này tổ Yến to, không gây ảnh hưởng đến số lượng loài Yến. Tuy nhiên, tổ Yến thu được sẽ có nhiều tạp chất do thức ăn và phân của chim non lúc sống tại đây.

Khai thác Yến sào ngày nay

Trước đây, Yến sào thường thu hoạch trong các vách đá, hang đá tự nhiên. Việc khai thác khó khăn, có nhiều mạo hiểm và số lượng thường ít nên giá thành được đẩy lên rất cao. Hiện nay, có nhiều doanh nghiệp, công ty đã tiến hành nuôi Yến để làm giảm bớt công đoạn, mức độ khó khăn và nguy hiểm khi thu hoạch Yến. 
Tuy nhiên, việc nuôi Yến về bản chất cũng chỉ là xây nhà và thiết kế giống với điều kiện tự nhiên để Yến đến làm tổ. Bởi chim Yến là loài hoang dã cũng chỉ ăn các loại sinh vật, côn trùng tự nhiên nên người nuôi không thể tác động đến thức ăn của Yến. Chính vì vậy, chất lượng của tổ Yến thu hoạch được ở phương pháp nuôi này cũng không có nhiều sự khác biệt với Yến tự nhiên, Yến đảo.
Bài viết trên đây đã đưa ra giải mã chi tiết từ sào trong Yến sào có nghĩa là gì. Cùng với đó là một số thông tin lịch sử về quá trình khám phá, phát hiện và đưa Yến sào trở thành một món ăn quý hiếm như hiện nay.